Nobelova nagrada je jedno od najprestižnijih međunarodnih priznanja koje se dodjeljuje za izuzetna dostignuća u oblastima fizike, hemije, fiziologije ili medicine, književnosti, i za doprinos miru. Utemeljena je testamentom švedskog pronalazača i industrijalca Alfreda Nobela 1895. godine, sa ciljem da nagradi pojedince i organizacije čiji rad donosi najveću korist čovječanstvu. Od 1901. godine, Nobelova nagrada postala je simbol vrhunskih dostignuća i trajnog uticaja u nauci, kulturi i društvu. Svake godine, pažnja svjetske javnosti usmjerena je na dobitnike ovih nagrada, čija otkrića i ideje oblikuju budućnost u svojim oblastima.

Nobelova nagrada za fiziologiju i medicinu za 2024. godinu pripala je američkim naučnicima Viktoru Ambrozu i Geriju Ravkenu za njihovo revolucionarno otkriće mikroRNK, molekula koje igraju ključnu ulogu u regulaciji gena. Ova otkrića pružaju važan uvid u to kako je složen život nastao na Zemlji i kako dolazi do formiranja različitih tkiva u ljudskom tijelu. MikroRNK regulišu način na koji se geni kontrolišu unutar organizama, uključujući i ljude, i na taj način igraju presudnu ulogu u razvoju i funkcionisanju višećelijskih organizama.

„Njihovo otkriće je pokazalo potpuno novi način regulacije gena, koji je od suštinske važnosti za višećelijske organizme, među kojima je i čovjek“, naveli su iz švedskog komiteta za dodjelu Nobelove nagrade. „Ljudski genom kodira više od hiljadu mikroRNK, koje su fundamentalne za normalan razvoj i funkcionisanje ćelija i tkiva. Bez mikroRNK, ćelijski procesi ne mogu teći normalno, a njihova disfunkcija može dovesti do ozbiljnih bolesti, uključujući rak, dijabetes i autoimune poremećaje.“

Svaka ćelija ljudskog tijela nosi istu osnovnu genetsku informaciju, sačuvanu u DNK. Ipak, različite vrste ćelija – bilo da su to koštane ćelije, ćelije kože, srca ili nervnog sistema – koriste tu informaciju na specifične načine. Rad Ambroza i Ravkena objašnjava kako ćelije uspijevaju da koriste isti genetski kod na tako različite načine, što je jedno od ključnih pitanja u razumijevanju biologije viših organizama.

Dobitnici Nobelove nagrade podijeliće i novčani dio nagrade u iznosu od 965.000 eura, što dodatno potvrđuje značaj njihovih otkrića za budućnost medicine i bioloških nauka. Otkrića u oblasti mikroRNK otvaraju vrata za nova istraživanja koja bi mogla pomoći u liječenju mnogih nasljednih bolesti, ali i u razumijevanju kako drevni genetski materijal, poput DNK bakterija i virusa, može imati koristi za današnju medicinu. Ovo priznanje ističe važnost istraživanja na polju genetike i funkcionalne biologije, ukazujući na to koliko je važno razumijevanje genetske regulacije za zdravlje i dobrobit čovječanstva.

Priredila: Kristina Đenđinović

Izvori:

https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2024/press-release/

https://www.nature.com/articles/d41586-024-03212-9

https://naucnenovosti.me/wp-content/uploads/2024/10/Picture-1-4.pnghttps://naucnenovosti.me/wp-content/uploads/2024/10/Picture-1-4-150x150.pngadminvukBiologijaMedicinaNovostiNobelova nagrada je jedno od najprestižnijih međunarodnih priznanja koje se dodjeljuje za izuzetna dostignuća u oblastima fizike, hemije, fiziologije ili medicine, književnosti, i za doprinos miru. Utemeljena je testamentom švedskog pronalazača i industrijalca Alfreda Nobela 1895. godine, sa ciljem da nagradi pojedince i organizacije čiji rad donosi najveću korist...Naučne Novosti