Kako mjerimo vrijeme?
Koliko su tačni današnji satovi u odnosu na prve satove antičkih vremena? Koja je definicija sekunde? Hajde da prođemo kroz evoluciju mjerenja vremena.
Pet alata koje koristimo za mjerenje vremena su:
– Sundials
-Vodeni satovi
-Mehanički satovi
-Kvarcni satovi
-Atomski satovi
Sundials
Čuvari vremena u Drevnom Egiptu i Šumeru još od 1500. godine prije nove ere (a vjerovatno i ranije) stvorili su prve uređaje koji koriste sijenku Sunca kako bi pratili prolaznost vremena.
Iako postoji mnogo varijacija u sunčevoj zoni, svi koriste Sunce da bi označili prolaznost vremena. Mnogi koriste uski, iskrivljeni objekat koji se zove gnomon koji baca sijenku na markere koji ukazuju na vrijeme dana. Drugi ukazuju na vrijeme tako što dozvoljavaju da sunčevo svijetlo prođe kroz mali prorez. Gnomon se ponekad fiksira ili se može pomjeriti kako bi se u obzir uzimale različite dužine dana tokom različitih godišnjih doba. Najveći sunčani sat na svijetu nalazi se u Džajpuru, Radžastan, Indija, zajedno sa još osamnaest astronomskih instrumenata.
Vodeni satovi
Drevni Grci i Rimljani bili su ljubitelji vodenih satova, iako je jedan od najstarijih primjera pronađen u grobu egipatskog faraona Amenhotep I i datira još od 1500. pne. Najstariji vodeni satovi su obično bili kameni lonci sa nagnutim stranama, koji su omogućavali da kaplje voda sa konstantnom brzinom kroz male rupe na njihovoj bazi. Unutrašnjost lonca sadržala je oznake koje su povezivale različite nivoe vode do prolaska sata.
Da bi se povećala tačnost vodenih satova, neki su bili mehanizovani kako bi tok vode bio što konstantniji regulacijom pritiska vode. Međutim, varijacije u temperaturi vode mogle su dovesti do razlika u čak 30 minuta dnevno.
Mehanički satovi
Sljedeći veliki napredak u mjerenju vremena došao je sa pronalaskom mehaničkih satova koji su donosili vremenske preciznosti od nekoliko minuta do nekoliko sekundi. Umjesto da koriste postepenu promjenu u nečemu kao što je voda ili pesak, mehanički satovi uključuju mehanizam izbjegavanja, način oslobađanja energije u malim, kontrolisanim količinama u redovnim intervalima u vremenu. Postojao je širok spektar mehanizama izmišljenih da služe takvoj namjeni, uključujući cilindar, dupleks, polugu i hronometre, sve sa različitim stepenom tačnosti.
Kvarcni satovi
Kvarcni satovi koriste činjenicu da će kvarcni kristali vibrirati konstantnom frekvencijom kada se primijeni električno polje.
Prvi kvarcni satovi, proizvedeni u Japanu, izgubili su samo pet sekundi u toku meseca. Njihova tačnost je ograničena činjenicom da veličina, oblik i temperatura kvarcnog kristala utiču na njegovu frekvenciju vibracija, pa nijedna nisu potpuno identična. Iako je njihova preciznost nadmašena atomskim satovima, oni se i dalje najčešće lično koriste zbog njihove pristupačne cijene.
Atomski satovi
Standard za održavanje vremena je atomski sat koji je prvi put uveden 1950-ih. Današnji atomski satovi gube samo sekundu tokom perioda od deset miliona godina. Drugim riječima, oni imaju preciznost po redosledu stotina nanosekundi dnevno.
Zbog njihovog veoma redovnog raspona energije, atomi se rasporede na određenim frekvencijama i emituju elektromagnetne talase kao i oni. Učestalost tih emitovanih svjetlosnih talasa – koliko dolazi po jedinici vremena – može mjeriti prolaz vremena.
Najtačniji satovi na svijetu su satovi cezijuma u Nacionalnim institutima za standarde i tehnologiju u Boulderu, Koloradu, Navalnoj opservatoriji Sjedinjenih Država u Vašingtonu, PTB-u u Nemačkoj i Pariskoj opservatoriji u Francuskoj, iako se trenutno istraživanje nastavlja u atome koji nisu cezijum koji bi potencijalno mogao dati još veće tačnosti.
https://naucnenovosti.me/kako-mjerimo-vrijeme/https://naucnenovosti.me/wp-content/uploads/2018/07/time-2798570_960_720.jpghttps://naucnenovosti.me/wp-content/uploads/2018/07/time-2798570_960_720-150x150.jpgNovostiKoliko su tačni današnji satovi u odnosu na prve satove antičkih vremena? Koja je definicija sekunde? Hajde da prođemo kroz evoluciju mjerenja vremena. Pet alata koje koristimo za mjerenje vremena su: - Sundials -Vodeni satovi -Mehanički satovi -Kvarcni satovi -Atomski satovi Sundials Čuvari vremena u Drevnom Egiptu i Šumeru još od 1500. godine prije nove ere (a...adminJovan Mirkovicjovan.mirkovic@prona.orgAdministratorNaučne Novosti