Da li biljke misle

Naučnik Daniel Chamovitz otkriva iznenađujući svijet biljaka koje vide, osjećaju, mirišu i – pamte: „Interesovao sam se za proučavanje bioloških procesa specifičnih samo za biljke, bez ikakve veze sa biologijom čovjeka. Tako sam i došao do pitanja kako biljke osjećaju svjetlost radi regulisanja svog razvoja. Decenijama je poznato da biljke ne koriste svjetlost samo za fotosintezu već i kao signal koji mijenja način rasta biljke. U toku istraživanja, otkrio sam jedinstvenu grupu gena neophodnih biljkama da odrede jesu li na svjetlu ili u mraku. Zapanjujuće, kasnije sam otkrio da je ista grupa gena dio ljudske DNK.“

Da li biljke imaju čulo mirisa?

Daniel Chamovitz: „Naravno. Čulo mirisa podrazumijeva mogućnost detektovanja isparljivih hemikalija rastvorenih u vazduhu a potom i reakciju na njih. Poznata je pojava kod biljaka tokom sazrijevanja voća. Ako stavite zrelu i nezrelu voćku u isti džak, nezrela će početi da brže zrene. To se dešava zato što zrela voćka u vazduh ispušta etilen (hormon zrenja), koji, potom, zelena voćka „namiriše“ pa počinje i sama da zrene. Ovo se događa u prirodi tokom zrenja plodova na stablu.

Drugi primjer bi bila parazitska biljka kuskuta koja, pomoću čula mirisa, pronalazi hranu. Kuskuta ne obavlja fotosintezu pa živi na račun drugih biljaka. Detektuje minimalnu količinu hemikalija koje ispuštaju okolne biljke i izabira najprivlačniji miris. Jedan naučni eksperiment pokazuje da kuskuta preferira miris paradajza.“

Kuskuta Paradajz

Kuskuta po mirisu prepoznaje paradajz a potom na njemu parazitira

Da li biljke komuniciraju međusobno?

Daniel Chamovitz: „Nema sumnje da biljke odgovaraju na signale drugih biljaka. Na primjer, ako javor napadnu bube, on u vazduh ispušta feromon koji detektuju grane susjednog drveta pa i same počinju da produkuju hemikalije kojima će se odbraniti od napada. Ovo je definitivno bitan vid komunikacije! Takođe, postoji primjer komunikacije preko korijena. Nedavna studija je pokazala da biljka suočena sa sušom, signalizira svojim susjedima da se pripreme za nedostatak vode. Ako se biljke nalaze u odvojenim saksijama, to se ne događa“.

Da li biljke imaju memoriju?

Daniel Chamovitz: „Biljke definitivno imaju nekoliko različitih tipova memorije, baš kao i ljudi.  Posjeduju kratkotrajnu memoriju, imuno-memoriju pa čak i transgeneracijsku memoriju!  Ako pod memorijom podrazumijevamo sposobnost formiranja, skladištenja i ponovnog pozivanja na informacije, onda biljke definitivno pamte.

Priču Daniela Chamovitza potvrđuju i najnovija istraživanja na biljci poznatoj kao stidljiva mimoza.

 

 Mimosa pudica   Mimosa pudica

Mimosa pudica – biljka koja i na najmanji nadražaj skuplja svoje listove ali je sposobna da pamti koji su nadražaji bezopasni (poput kapljica vode) i na njih, u eksperimentu, dalje ne reaguje.

Foto: H. Zell

Mimosa pudica je poznata kao osjetljiva biljka. Dr Monica Gagliano sa Univerziteta Zapadna Autralija i njene kolege dizajnirali su eksperimente na ovoj biljci tako kao da je ona zaista životinja. Trenirali su kratkotrajnu i dugotrajnu memoriju ove biljke, pod uslovima slabog i jakog osvjetljenja prskajući biljku vodom preko posebno napravljenog aparata. Eksperiment je pokazao kako biljka prestaje sa zatvaranjem listova nakon što nauči da joj prskanje vodom ne nanosi nikakvu štetu. Biljke su bile sposobne da pamte naučeno i po nekoliko nedjelja čak i po promeni spoljašnjih uslova. „Biljkama možda nedostaje mozak i nervno tkivo, ali posjeduju sofisticiranu ćelijsku  signalizacionu mrežu, baziranu na kalcijumu, slično životinjama,“ objasnili su naučnici.

Izvor: http://www.scientificamerican.com/article/do-plants-think-daniel-chamovitz/

http://www.sci-news.com/biology/science-mimosa-plants-memory-01695.html

Priredila: Tijana Pejatović

 

https://naucnenovosti.me/wp-content/uploads/2014/06/biljkegovore.jpghttps://naucnenovosti.me/wp-content/uploads/2014/06/biljkegovore-150x150.jpgadminBiologijaBiljke,Daniel Chamovitz,Dr Monica Gagliano,Kuskuta,Mimosa pudica,ParadajzNaučnik Daniel Chamovitz otkriva iznenađujući svijet biljaka koje vide, osjećaju, mirišu i – pamte: „Interesovao sam se za proučavanje bioloških procesa specifičnih samo za biljke, bez ikakve veze sa biologijom čovjeka. Tako sam i došao do pitanja kako biljke osjećaju svjetlost radi regulisanja svog razvoja. Decenijama je poznato da...Naučne Novosti